Không chỉ là má»™t phÆ°Æ¡ng án kỹ thuáºt, cầu cạn Ä‘ang nổi lên nhÆ° má»™t chiến lược phát triển hạ tầng dà i hạn cho Äồng bằng sông Cá»u Long (ÄBSCL) – vùng đất Ä‘ang chịu sức ép nặng ná» từ biến đổi khà háºu, sụt lún và khan hiếm tà i nguyên váºt liệu…
Vượt qua giá»›i hạn của Ä‘Æ°á»ng ná»n đắp
TS Phan Hữu Duy Quốc, Chủ tịch HÄQT Tổng Công ty Xây dá»±ng Số 1 – CTCP (911±¬ÁÏ), Phó Tổng ThÆ° ký Hiệp há»™i Bê tông Việt Nam cho rằng cầu cạn là lá»±a chá»n mang tÃnh tất yếu nếu muốn bảo vệ châu thổ và sinh kế hà ng chục triệu ngÆ°á»i dân. Thá»±c tế, Ä‘Æ°á»ng cao tốc truyá»n thống trên ná»n đất đắp Ä‘ang gặp ba nút thắt lá»›n ở ÄBSCL: thiếu váºt liệu, tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c tá»›i hệ sinh thái, và rủi ro từ biến đổi khà háºu. Nguồn cát từ thượng nguồn Mêkông đã giảm chỉ còn 1/10 so vá»›i trÆ°á»›c đây. Khai thác cát sông ồ ạt gây sạt lở, còn dùng cát biển chÆ°a xá» lý lại khiến đất canh tác nhiá»…m mặn. Bên cạnh đó, những tuyến Ä‘Æ°á»ng ná»n đắp cao vô tình trở thà nh “con đê†chia cắt đồng bằng, cản trở dòng chảy, ngăn phù sa, phá vỡ cân bằng tá»± nhiên. Trong bối cảnh má»±c nÆ°á»›c biển dâng và sụt lún diá»…n biến nhanh, Ä‘Æ°á»ng ná»n đắp đối mặt nguy cÆ¡ hÆ° há»ng, phải duy tu tốn kém.
Theo ông Quốc, nếu chỉ tÃnh chi phà xây dá»±ng ban đầu, cầu cạn có vẻ tốn kém hÆ¡n. NhÆ°ng xét trên vòng Ä‘á»i công trình – gồm bảo trì, khấu hao, rủi ro thiên tai và chi phà cÆ¡ há»™i do tiến Ä‘á»™ – cầu cạn lại vượt trá»™i. Công trình Ãt hÆ° há»ng, không cần bù lún, tuổi thá» thiết kế 100 năm, gần nhÆ° miá»…n nhiá»…m vá»›i lÅ© lá»›n và xâm nháºp mặn.
Những tuyến cao tốc nhÆ° Châu Äốc -Cần ThÆ¡ – Sóc Trăng có thể “lÆ°á»›t qua†hà ng trăm tuyến kênh rạch mà không cần phá vỡ địa hình. Äây là lợi thế đặc biệt mà đưá»ng ná»n đắp khó đáp ứng, nhất là khi cần hoà n thà nh nhanh và đồng bá»™ mạng lÆ°á»›i hạ tầng.
TS Phạm Viết Thuáºn, Viện Kinh tế Tà i nguyên và Môi trÆ°á»ng Thà nh phố Hồ Chà Minh nháºn định: “Cầu cạn thể hiện Æ°u thế vượt trá»™i ở những khu vá»±c có địa hình vùng đất yếu nhÆ° ÄBSCL, cần được triển khai ngay. Trên thế giá»›i, nhiá»u quốc gia nhÆ° Trung Quốc, Thái Lan, Singapore… đã triển khai phÆ°Æ¡ng án nà y từ lâuâ€.
Từ giải pháp kỹ thuáºt đến tầm nhìn chiến lược
Nhiá»u chuyên gia cho rằng cầu cạn sẽ giúp rút ngắn tiến Ä‘á»™ thi công và giảm thiểu chi phà bảo trì – duy tu sau nà y. NhÆ°ng nếu không có má»™t chiến lược lá»›n cho ÄBSCL, hạ tầng sẽ phát triển manh mún, má»—i nÆ¡i má»™t kiểu, thiếu đồng bá»™ và kém hiệu quả.
Công ty TNHH Hòa Bình hiện triển khai giải pháp cầu dầm bản ngắn trên cá»c bê-tông dá»± ứng lá»±c cÆ°á»ng Ä‘á»™ cao (PRC) – công nghệ được tối Æ°u hóa để thÃch ứng vá»›i ná»n đất yếu, trong phạm vi sâu dÆ°á»›i 30m. Cá»c PRC là m từ bê-tông C80 dá»± ứng lá»±c ly tâm, gia cÆ°á»ng tăng Ä‘á»™ dẻo và chịu lá»±c ngang, Ä‘Æ°á»ng kÃnh 700-1.000 mm. Dầm bản bê-tông C60 có sÆ°á»n, nhịp 9-12 m, trá»ng lượng nhẹ, dá»… cẩu lắp, không dùng gối cầu và khe co giãn, giúp giảm chi phà bảo trì. Mặt cầu bê-tông C35 đổ tại chá»—, liên kết liá»n khối vá»›i dầm, nâng cao Ä‘á»™ bá»n và ổn định.
TS Phan Hữu Duy Quốc cho biết: “911±¬ÁÏ Ä‘ang dẫn dắt má»™t Nhóm Nghiên cứu Giải pháp cầu cạn gồm 10 công ty cả trong lẫn ngoà i nÆ°á»›c. Các giải pháp được Ä‘Æ°a ra sẽ rất linh hoạt và phù hợp vá»›i Ä‘iá»u kiện thá»±c tế của từng khu vá»±c, thÃch ứng vá»›i má»i dạng địa hình và địa chất. Sáng kiến nà y không chỉ tạo ra giá trị thiết thá»±c cho các dá»± án công trình giao thông, mà còn thể hiện tâm huyết cống hiến cho sá»± phát triển bá»n vững của đất nÆ°á»›c. Äồng thá»i, nó cÅ©ng trở thà nh nguồn cảm hứng lá»›n đối vá»›i cá»™ng đồng doanh nghiệp trong ngà nh xây dá»±ng, thúc đẩy sá»± hợp tác và đổi má»›i sáng tạoâ€.
Nếu cầu cạn được coi là chiến lược hạ tầng quốc gia cho ÄBSCL, lợi Ãch sẽ vượt xa phạm vi giao thông. Nó sẽ tạo cú hÃch cho ngà nh váºt liệu xây dá»±ng và kỹ thuáºt cầu Ä‘Æ°á»ng trong nÆ°á»›c, thúc đẩy ná»™i địa hóa công nghệ, hình thà nh chuá»—i cung ứng “Make in Vietnam†từ bê-tông cÆ°á»ng Ä‘á»™ cao tá»›i kết cấu dầm và thiết bị thi công.
Má»™t số dá»± án đã chứng minh tÃnh khả thi của cầu cạn. Vấn Ä‘á» hiện nay là chuyển từ những Ä‘oạn thá» nghiệm sang triển khai đồng loạt, gắn vá»›i quy hoạch tổng thể giao thông vùng, liên kết vá»›i Ä‘Æ°á»ng thủy-Ä‘Æ°á»ng bá»™, phát triển logistics và đô thị-nông thôn.
Theo nguồn: Báo Nhân Dân