Không chỉ là má»™t phương án kỹ thuáºt, cầu cạn Ä‘ang nổi lên như má»™t chiến lược phát triển hạ tầng dà i hạn cho Äồng bằng sông Cá»u Long (ÄBSCL) – vùng đất Ä‘ang chịu sức ép nặng ná» từ biến đổi khà háºu, sụt lún và khan hiếm tà i nguyên váºt liệu…

Vượt qua giá»›i hạn cá»§a đưá»ng ná»n đắp
TS Phan Hữu Duy Quốc, Chá»§ tịch HÄQT Tổng Công ty Xây dá»±ng Số 1 – CTCP (911±¬ÁÏ), Phó Tổng Thư ký Hiệp há»™i Bê tông Việt Nam cho rằng cầu cạn là lá»±a chá»n mang tÃnh tất yếu nếu muốn bảo vệ châu thổ và sinh kế hà ng chục triệu ngưá»i dân. Thá»±c tế, đưá»ng cao tốc truyá»n thống trên ná»n đất đắp Ä‘ang gặp ba nút thắt lá»›n ở ÄBSCL: thiếu váºt liệu, tác động tiêu cá»±c tá»›i hệ sinh thái, và rá»§i ro từ biến đổi khà háºu. Nguồn cát từ thượng nguồn Mêkông đã giảm chỉ còn 1/10 so vá»›i trước đây. Khai thác cát sông ồ ạt gây sạt lở, còn dùng cát biển chưa xá» lý lại khiến đất canh tác nhiá»…m mặn. Bên cạnh đó, những tuyến đưá»ng ná»n đắp cao vô tình trở thà nh “con đê†chia cắt đồng bằng, cản trở dòng chảy, ngăn phù sa, phá vỡ cân bằng tá»± nhiên. Trong bối cảnh má»±c nước biển dâng và sụt lún diá»…n biến nhanh, đưá»ng ná»n đắp đối mặt nguy cÆ¡ hư há»ng, phải duy tu tốn kém.
Theo ông Quốc, nếu chỉ tÃnh chi phà xây dá»±ng ban đầu, cầu cạn có vẻ tốn kém hÆ¡n. Nhưng xét trên vòng Ä‘á»i công trình – gồm bảo trì, khấu hao, rá»§i ro thiên tai và chi phà cÆ¡ há»™i do tiến độ – cầu cạn lại vượt trá»™i. Công trình Ãt hư há»ng, không cần bù lún, tuổi thá» thiết kế 100 năm, gần như miá»…n nhiá»…m vá»›i lÅ© lá»›n và xâm nháºp mặn.
Những tuyến cao tốc như Châu Äốc -Cần ThÆ¡ – Sóc Trăng có thể “lướt qua†hà ng trăm tuyến kênh rạch mà không cần phá vỡ địa hình. Äây là lợi thế đặc biệt mà đưá»ng ná»n đắp khó đáp ứng, nhất là khi cần hoà n thà nh nhanh và đồng bá»™ mạng lưới hạ tầng.
TS Phạm Viết Thuáºn, Viện Kinh tế Tà i nguyên và Môi trưá»ng Thà nh phố Hồ Chà Minh nháºn định: “Cầu cạn thể hiện ưu thế vượt trá»™i ở những khu vá»±c có địa hình vùng đất yếu như ÄBSCL, cần được triển khai ngay. Trên thế giá»›i, nhiá»u quốc gia như Trung Quốc, Thái Lan, Singapore… đã triển khai phương án nà y từ lâuâ€.
Từ giải pháp kỹ thuáºt đến tầm nhìn chiến lược
Nhiá»u chuyên gia cho rằng cầu cạn sẽ giúp rút ngắn tiến độ thi công và giảm thiểu chi phà bảo trì – duy tu sau nà y. Nhưng nếu không có má»™t chiến lược lá»›n cho ÄBSCL, hạ tầng sẽ phát triển manh mún, má»—i nÆ¡i má»™t kiểu, thiếu đồng bá»™ và kém hiệu quả.
Công ty TNHH Hòa Bình hiện triển khai giải pháp cầu dầm bản ngắn trên cá»c bê-tông dá»± ứng lá»±c cưá»ng độ cao (PRC) – công nghệ được tối ưu hóa để thÃch ứng vá»›i ná»n đất yếu, trong phạm vi sâu dưới 30m. Cá»c PRC là m từ bê-tông C80 dá»± ứng lá»±c ly tâm, gia cưá»ng tăng độ dẻo và chịu lá»±c ngang, đưá»ng kÃnh 700-1.000 mm. Dầm bản bê-tông C60 có sưá»n, nhịp 9-12 m, trá»ng lượng nhẹ, dá»… cẩu lắp, không dùng gối cầu và khe co giãn, giúp giảm chi phà bảo trì. Mặt cầu bê-tông C35 đổ tại chá»—, liên kết liá»n khối vá»›i dầm, nâng cao độ bá»n và ổn định.
TS Phan Hữu Duy Quốc cho biết: “911±¬ÁÏ Ä‘ang dẫn dắt má»™t Nhóm Nghiên cứu Giải pháp cầu cạn gồm 10 công ty cả trong lẫn ngoà i nước. Các giải pháp được đưa ra sẽ rất linh hoạt và phù hợp vá»›i Ä‘iá»u kiện thá»±c tế cá»§a từng khu vá»±c, thÃch ứng vá»›i má»i dạng địa hình và địa chất. Sáng kiến nà y không chỉ tạo ra giá trị thiết thá»±c cho các dá»± án công trình giao thông, mà còn thể hiện tâm huyết cống hiến cho sá»± phát triển bá»n vững cá»§a đất nước. Äồng thá»i, nó cÅ©ng trở thà nh nguồn cảm hứng lá»›n đối vá»›i cá»™ng đồng doanh nghiệp trong ngà nh xây dá»±ng, thúc đẩy sá»± hợp tác và đổi má»›i sáng tạoâ€.
Nếu cầu cạn được coi là chiến lược hạ tầng quốc gia cho ÄBSCL, lợi Ãch sẽ vượt xa phạm vi giao thông. Nó sẽ tạo cú hÃch cho ngà nh váºt liệu xây dá»±ng và kỹ thuáºt cầu đưá»ng trong nước, thúc đẩy ná»™i địa hóa công nghệ, hình thà nh chuá»—i cung ứng “Make in Vietnam†từ bê-tông cưá»ng độ cao tá»›i kết cấu dầm và thiết bị thi công.
Má»™t số dá»± án đã chứng minh tÃnh khả thi cá»§a cầu cạn. Vấn đỠhiện nay là chuyển từ những Ä‘oạn thá» nghiệm sang triển khai đồng loạt, gắn vá»›i quy hoạch tổng thể giao thông vùng, liên kết vá»›i đưá»ng thá»§y-đưá»ng bá»™, phát triển logistics và đô thị-nông thôn.
Theo nguồn: Báo Nhân Dân